Κείμενο : Δημήτρης Καραγεωργίου 

Αντιολισθητικά υλικά

Όταν το υγρό στοιχείο πέσει πάνω σε μία λεία επιφάνεια το πιθανότερο είναι να την κάνει αρκετά ολισθηρή. Στα σκάφη μας, οι λείες επιφάνειες και το υγρό στοιχείο υπάρχουν σε αφθονία, καθιστώντας επιτακτική την εξεύρεση αντιολισθητικών εφαρμογών, για την ασφαλέστερη μετακίνησή μας μέσα σε αυτά. Ένας δευτερεύον ρόλος των εφαρμογών αυτών που θα σας παρουσιάσω παρακάτω είναι και η οπτική ικανοποίηση των ιδιοκτητών, που ψάχνουν την αισθητική εκείνη πινελιά που θα διαφοροποιήσει και θα ομορφύνει το αγαπημένο τους πλεούμενο, τόσο στα μάτια τα δικά τους, όσο και των τρίτων.

Οι λόγοι που ο καθένας ψάχνει να τοποθετήσει κάτι στο πάτωμα του φουσκωτού του είναι πολλοί με την αντί ολίσθηση να είναι ο κυριότερος. Η εφαρμογή βεβαίως επεκτείνεται και πέραν του πατώματος, στη δελφινιέρα που χρειαζόμαστε σίγουρο πάτημα για επιβίβαση-αποβίβαση, στις πλατφόρμες της πρύμνης, στα πλαϊνά πατήματα που χρησιμοποιούνται στην πλαγιοδέτηση, στην υπερκατασκευή της πλώρης και της πρύμνης όπου υπάρχουν πάντα κάποια περάσματα και γενικά οπουδήποτε υπάρχει αναγκαιότητα σίγουρου και σταθερού πατήματος.

Όλα βεβαίως τα σκάφη έχουν από την κατασκευή τους μία υποτυπώδη σαγρέ επιφάνεια στα πατήματά τους, χωρίς όμως να είναι σε θέση να παρέχουν τη μέγιστη αντιολίσθηση. Στην προσπάθεια βελτίωσης λοιπόν των προαναφερθέντων σημείων, δεν είναι λίγοι οι ιδιοκτήτες που επεμβαίνουν, προσπαθώντας να βελτιώσουν το σκάφος τους τόσο λειτουργικά, όσο και αισθητικά. Τα υλικά που έχουν χρησιμοποιηθεί κατά καιρούς και χρησιμοποιούνται ακόμα, είναι πολλά, χωρίς όμως να είναι όλα απολύτως κατάλληλα για τη συγκεκριμένη χρήση. Μερικές απαιτήσεις που θα έπρεπε να έχει κατά νου ο εκάστοτε χρήστης που ερευνά τέτοιου είδους εφαρμογές, είναι η μη απορροφητικότητα του υλικού, η αντιολισθητική ιδιότητα, η ανθεκτικότητα σε ήλιο, αλάτι, χημικά κτλ, ο εύκολος καθαρισμός του, καθώς και η ευκολία στη χρήση και εφαρμογή του.

Μία πολύ διαδεδομένη και φθηνή «λύση» που έχω δει σε πολλά σκάφη, είναι οι διαφόρων τύπων μοκέτες. Σαν εφαρμογή όμως δεν τη θεωρώ σωστή, γιατί έχει περισσότερα μειονεκτήματα από τα πλεονεκτήματα που προσφέρει. Το βασικό είναι ότι απορροφάει μεγάλη ποσότητα νερού, βαραίνει υπερβολικά, απορροφάει βρωμιές χωρίς να καθαρίζει εύκολα, δεν κολλάει σωστά στο πάτωμα(διπλώνοντας βάζει και τρικλοποδιά στους επιβάτες ) και σαπίζει αρκετά γρήγορα. Από εκεί και πέρα τα υλικά που έχει να προτείνει η αγορά είναι πολλά και χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, τα συνθετικά και τα φυσικά υλικά. Στα συνθετικά συγκαταλέγονται τα διάφορα βερνίκια, οι αντιολισθητικές ταινίες και αντιολισθητικοί λαστιχένιοι τάπητες. Στα φυσικά υλικά ανήκουν ο φελλός, το ξύλο Ιρόκο και το ξύλο teak.

Από όλα τα παραπάνω θα μπορούσαμε να κάνουμε μία επιπλέον διάκριση σε κινητά και μόνιμα τοποθετημένα, κάτι το οποίο εναπόκεινται σε μεγάλο βαθμό και στις προτιμήσεις του ιδιοκτήτη.

Η βασική εφαρμογή που μπορεί εύκολα και γρήγορα να κάνει ο καθένας μόνος του είναι η επάλειψη με αντιολισθητικό βερνίκι. Κάποια τέτοια προϊόντα είναι το βερνίκι πολυουρεθάνης δύο συστατικών Nautix Grip, το βερνίκι ενός συστατικού Deck Grip καθώς και η αντιολισθητική σκόνη Non skid compounds που μπορεί να συνδυαστεί με τα δύο προηγούμενα. Τα υλικά αυτά έχουν μεγάλη σκληρότητα, αντοχή στην τριβή και εφαρμόζονται απευθείας πάνω σε GRP, εποξικά ή πολυουρεθανικά χρώματα και βερνίκια.

Το αμέσως επόμενο υλικό σε ευκολία εφαρμογής, είναι οι αυτοκόλλητες αντιολισθητικές ταινίες(slip resistant tapes). Αυτές μπορούμε να τις βρούμε τόσο σε διαφορετικούς χρωματισμούς, όσο και σε διαφορετικές ελαστικότητες, έτσι ώστε να καλύπτουν κάθε απαίτηση και κάθε σημείο που θα μπορούσαν να φανούν χρήσιμες. Ένα μικρό μυστικό για την καλύτερη συντήρησή τους, είναι η στεγανοποίησή τους περιμετρικά με διάφανη σιλικόνη.

Τα υλικά από αυτό το σημείο και έπειτα καλύπτουν μεγάλη ή ολόκληρη την επιφάνεια του πατώματος, παρέχοντας όμως διαφορετικές ιδιότητες, προσανατολισμένες στις απαιτήσεις του χρήστη. Τα συνθετικά ταπέτα είναι τα πλέον ανθεκτικά, τόσο σε χτυπήματα, όσο και σε λεκέδες, έχοντας τη δυνατότητα να προσθαφαιρούνται για τον ευκολότερο καθαρισμό τους. Το πιο γνωστό είναι το Nomad της 3Μ, που είναι μία συνθετική μοκέτα από βυνιλικές ίνες πάνω σε αφρώδες βυνιλικό υπόστρωμα. Πολύ σημαντικό είναι το ότι ενδείκνυται για πάτημα με γυμνό πόδι, έχοντας παράλληλα την ιδιότητα να συγκρατεί και να εγκλωβίζει, άμμους αλάτι και βρωμιές.

Το υλικό αυτό θα το βρείτε σε ρολά των 90 ή 120 εκατοστών με μήκος 6 μέτρων. Είναι εντελώς ουδέτερο σε βενζίνες-πετρέλαιο και έχει την ιδιότητα να μην τσακίζει, δηλαδή να επανέρχεται στην αρχική του μορφή ακόμα και μετά από αναδίπλωση. Ένα παρεμφερές συνθετικό ταπέτο είναι το TBS 21 της 3Μ που αποτελείται από απαλούς ελαστικούς αντιολισθητικούς κόκκους και συνίσταται για χρήση με γυμνό πόδι. Το υλικό αυτό είναι μία σύνθεση ελαστομερών πολυουρεθάνης πάνω σε πολυεστερική ύφανση, με πολύ καλή αντίσταση στην υπεριώδη ακτινοβολία, τα λάδια, τα γράσα και το θαλασσινό νερό. Θα το βρείτε σε ρολά 1,28Χ 5,00 ή σε αυτοκόλλητες ταινίες 4Χ10cm ή 10Χ10cm σε δέκα διαφορετικά χρώματα. Λίγο πιο ειδικό στη χρήση είναι το TBS SPEED GRIP. Αυτό είναι ένα ελαστομερές αφρώδες χαμηλής πυκνότητας που έχει την ιδιότητα να ν’ απορροφάει μέρος των κραδασμών, όντας πολύ μαλακό για να χρησιμοποιείται με γυμνό πόδι ή λεπτές στολές, χωρίς να τραυματίζει. Αυτό είναι το υλικό που βλέπουμε συνήθως πάνω σε σανίδες του Surf-Windsurf και θα το βρείτε σε αυτοκόλλητες ταινίες 10Χ140εκ. ή 30Χ140εκ.

Κάπου εδώ αρχίζουν οι επιλογές σε φυσικά υλικά, που χρειάζονται προσεκτική επιλογή, διότι δεν είναι όλα κατάλληλα για όλες τις χρήσεις. Ένα σχετικά καινούριο υλικό που έχει αρχίσει να εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια σε πολλά καταστρώματα είναι ο φελλός και συγκεκριμένα το Marine Deck 2000. To υλικό αυτό παράγεται από τρίμματα φελλού, τα οποία αναμειγνύονται με ένα ειδικό συνδετικό το Agglomerated Composite. Στη συνέχεια το υλικό συμπιέζεται από πρέσα με πίεση 250 τόνων, που μετατρέπει τον όγκο του από 1,62εκ. σε 0,4εκ. που είναι και η τελική του μορφή προς εφαρμογή. Το υλικό αυτό αντέχει στ θαλασσινό νερό, στην υπεριώδη ακτινοβολία και στις κλιματικές αλλαγές, χωρίς να χρειάζεται καμία συντήρηση. Δύο σημαντικά χαρακτηριστικά είναι η ευκαμψία του που διευκολύνει την τοποθέτηση και το βάρος που διατηρείται σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Επιπλέον αντέχει μεγάλες καταπονήσεις χωρίς να συμπιέζεται , έχοντας άριστες αντιολισθητικές ιδιότητες χωρίς ν’ απορροφάει νερό.

Για το τέλος κρατήσαμε τα ξύλινα δάπεδα τα οποία όλοι γνωρίζουμε από τα μεγαλύτερα σκάφη. Τα ξύλινα δάπεδα αν και φαίνονται όλα ίδια δεν είναι, παρουσιάζοντας σημαντικές ποιοτικές διαφορές. Η βασικότερη είναι η πρώτη ύλη, με το Teak να είναι το καλύτερο ποιοτικά και το Ιρόκο ν’ ακολουθεί υποκαθιστώντας το σε πολύ μεγάλο βαθμό. Μία δεύτερη ποιοτική διαφοροποίηση είναι το πάχος του ξύλου που χρησιμοποιείται, καθώς και αν αυτό είναι μασίφ ή όχι. Για παράδειγμα η εταιρεία Toubois προσφέρει μασίφ teak 7mm, αλλά εναλλακτικά και λίγο πιο οικονομικά προσφέρει καπλαμά teak 3mm πρεσαρισμένο πάνω σε κόντρα πλακέ θαλάσσης 5mm.

Η τοποθέτησή τους δεν είναι ανέφικτη από κάποιον άπειρο, καλό θα ήταν όμως να την αναλαμβάνουν εξειδικευμένοι τεχνίτες. Η ελάχιστη ποσότητα που μπορεί να πάρει κάποιος είναι συνήθως το ένα φύλλο το οποίο στην παραπάνω περίπτωση είναι 1,22Χ2μέτρα για το μασίφ και 1,22Χ2,5 μέτρα για το ημιμασίφ. Το ξύλο γενικά χρειάζεται λίγο περισσότερη φροντίδα, τόσο μετά από τη χρήση που καλό είναι να το ξεπλένουμε με νερό και teak cleaner, όσο και περιοδικά με teak oil για την καλύτερη διατήρησή του. Το ξύλο στο κατάστρωμα δεν προτείνεται για σκληρές χρήσεις, αλλά είναι αποδεδειγμένα το ομορφότερο από όλα τα αντιολισθητικά υλικά. Στα μικρά σκάφη δεν θα πρέπει ν’ αγνοείται και το σημαντικό βάρος που προστίθεται από μία τέτοια εφαρμογή.

Εκτός από τις ώρες που χρησιμοποιούμε το σκάφος στη θάλασσα, υπάρχουν και οι ώρες που το συντηρούμε και το επισκευάζουμε συνήθως τα κρύα Σαββατοκύριακα του χειμώνα. Μέσα σε αυτές ο κάθε ιδιοκτήτης μπορεί να αφιερώσει λίγο χρόνο παραπάνω για να εφαρμόσει μόνος του κάποια από τα παραπάνω υλικά σε διάφορα σημεία του σκάφους. Οι περισσότεροι έμποροι και αντιπρόσωποι των προϊόντων, είναι διατεθειμένοι να δώσουν τις βασικές οδηγίες τοποθέτησης, καθοδηγώντας έως ένα βαθμό τους αγοραστές . Από εκεί και πέρα στις περισσότερες περιπτώσεις το δύσκολο κομμάτι είναι να βγει ένα αξιοπρεπές πατρόν, πάνω στο οποίο θα στηριχθούμε για να κάνουμε την τελική τοποθέτηση του υλικού που επιλέξαμε. Τα υλικά συγκόλλησης ή συγκράτησης είναι επίσης ένα μικρό μυστικό που θα κρίνει έως ένα βαθμό την επιτυχία της εφαρμογής μας.

Τι μπορούμε να κάνουμε μόνοι μας; Λίγα, εύκολα και χρήσιμα. Όπως:
-Τα υλικά που δεν είναι μόνιμα συγκολλημένα είναι επιβεβλημένο να τα σηκώνουμε ανά τακτά χρονικά διαστήματα για να μην κιτρινίσει το gel coat από την υγρασία.
- Αναζητήστε το υλικό που καλύπτει τις απαιτήσεις σας, γιατί το ομορφότερο ή το ακριβότερο δεν είναι και το καλύτερο για όλες τις χρήσεις.
-Μην αμελείτε την στήριξη του πληρώματος και μεριμνήστε για να προλάβετε καταστάσεις
-Πέρα από το πάτωμα τα μικρά πατήματα αξίζουν την προσοχή σας

Σε γενικές γραμμές, πέρα από το αισθητικό κομμάτι που προσφέρει κάθε μία από τις παραπάνω εφαρμογές, παραμένει το πολύ σημαντικό λειτουργικό κομμάτι της χρήσης τους, το οποίο δεν πρέπει να αμελούμε και να το σκεφτόμαστε μόνο όταν κάτι έχει ήδη συμβεί. Η πρόληψη θα διευκολύνει τη θαλασσινή μας διαβίωση πάνω στο σκάφος και θα περιορίσει τα απρόοπτα που μπορεί να μας χαλάσουν μία από τις βόλτες μας.